Arloeswyr Plant Yn Gyntaf

Beth yw plant yn gyntaf?

Mae Children First yn beilot sy’n dod â sefydliadau ynghyd i weithio ar y cyd i wella canlyniadau i blant a phobl ifanc sydd wedi’u lleoli o amgylch ‘lle’. Datblygir ffocws strategol tymor hir gyda chymunedau i fynd i’r afael â materion lleol, lleihau’r anghydraddoldebau a wynebir o’u cymharu â phlant mewn lleoedd mwy breintiedig yn gymdeithasol a gwella eu cyfleoedd mewn bywyd.

Nid rhaglen newydd gan y Llywodraeth yw Plant yn Gyntaf ond mae’n cynrychioli ffordd wahanol o weithio a dull gwahanol o gefnogi cymuned i nodi ei hanghenion ei hun a dod o hyd i’r ffordd orau o fynd i’r afael â hwy.

Nid yw Plant yn Gyntaf yn ymwneud â phlant yn unig, ond y teuluoedd a’r cymunedau y maent yn byw ynddynt. Dylai’r lle gael ei gydnabod yn rhwydd gan bobl sy’n byw yno a’r rhai sy’n ei gefnogi.

Mae swyddogion yn gweithio gyda’r awdurdodau lleol a sefydliadau partner yn yr ardaloedd arloesol hyn i ddatblygu eu cynigion a’u prosesau gwerthuso. Mae mynd i’r afael ac atal Profiadau Niweidiol yn ystod Plentyndod (ACEs) i fod i fod yn flaenoriaeth yn y meysydd Plant yn Gyntaf.

Mae Ffyniant Strategaeth Genedlaethol Llywodraeth Cymru i Bawb, yn nodi ein hymrwymiad i Blant yn Gyntaf, sef:

Treialu ardaloedd Plant yn Gyntaf, i gefnogi integreiddiad gwell gwasanaethau i leihau nifer yr ACEs a gwella gwytnwch plant a phobl ifanc.

Beth sy’n wahanol am Blant yn Gyntaf?

Bydd Plant yn Gyntaf yn gyrru dull strategol a rennir ac yn darparu ffocws clir ar sut y gall yr holl elfennau sy’n cefnogi pobl weithio gyda’i gilydd yn y ffordd orau. Mae Plant yn Gyntaf wedi’i dargedu at y materion y mae pobl sy’n byw neu’n gweithio yn yr ardal honno yn teimlo y byddent yn elwa o’r dull ffocws hwn.

Nid yw Plant yn Gyntaf yn rhaglen a ariennir gan Lywodraeth Cymru, ond mae’n gofyn i bob Arloeswr ddefnyddio ei adnoddau, ei gyllid, ei bobl a’i seilwaith ei hun i ail-ddylunio ei ddull o weithio gyda phlant a theuluoedd. Gall arloeswyr ddefnyddio cyllid o raglenni sy’n bodoli eisoes, fel Flying Start a Families First – ond nid oes cyllid newydd ar gael.

Ardaloedd Arloesi Plant yn Gyntaf

Bellach mae wyth ardal Arloesi:

Caerffili (cymunedau Fochriw a Pharc Lansbury);
Sir Gaerfyrddin (cymunedau Glanymor a Tyisha yn Llanelli);
Conwy (y Sir gyfan);
Cwm Taf (Ystâd Gurnos ym Merthyr Tudful a Ferndale yn Rhondda Cynon Taff);
Gwynedd (Ystâd Maesgeirchen ym Mangor);
Castell-nedd Port Talbot (cymuned Gorllewin Sandfields);
Casnewydd (cymunedau Bettws a Pillgwenlly);
Powys (cymuned y Drenewydd).

Mae pob Arloeswr wedi mabwysiadu ei fodel ei hun ac mae’n rhy gynnar i ddweud a oes unrhyw un model yn gweithio’n fwy effeithiol nag un arall. Mae rhai yn yr ysgol gyda gwasanaethau plant wedi’u cydleoli, mae un yn cael ei arwain gan fenter gymdeithasol, mae un yn fodel wedi’i seilio ar ganolbwynt cymunedol, mae un arall yn fodel hwb a siarad.

Egwyddorion craidd

Er bod gwahaniaethau rhwng y modelau sy’n cael eu datblygu, mae rhai egwyddorion craidd i’r dull gweithredu:

Eglurder lle;
Ffocws strategol tymor hir, a rennir;
Ffocws ar gryfderau cymuned;
Rhyddid ac ymreolaeth leol i benderfynu ffocws gweithgaredd, wrth alinio â’r weledigaeth strategol a rennir;
Sefydliadau angor;
Dull amlasiantaethol;
Newid system a rhannu data yn effeithiol; a
Cefnogaeth ysgrifenyddol bwrpasol i yrru pethau ymlaen.
Dogfennau cysylltiedig