Gweminar: “Allwch chi ddim gwneud hynny mewn gofal dementia” – cwrdd â heriau gofal dementia cynhwysol.

Haniaethol 

Mae o leiaf 25,000 o bobl o gymunedau lleiafrifoedd ethnig yn byw gyda dementia yn y DU. Fodd bynnag, mae’n debygol y bydd gwahaniaethau pwysig yn y gwasanaethau y mae pobl o’r cymunedau hyn yn eu derbyn o’u cymharu â’u cymheiriaid gwyn-Prydeinig. Er enghraifft, mae pobl o lawer o gymunedau yn llawer llai tebygol o gael diagnosis o ddementia a phan gânt eu diagnosio, yna mae hyn yn debygol o fod yn ddiweddarach yn y salwch pan fydd ganddynt fwy o amhariad. O ganlyniad, maent yn debygol o golli allan ar dderbyn triniaethau a gymeradwywyd gan NICE, gan gynnwys meddyginiaeth, tra eu bod nhw a’u teuluoedd yn debygol o fyw gyda lefelau cynyddol o straen ac ansicrwydd. Mae gwahaniaethau pwysig hefyd yn y gwasanaethau y mae pobl o’r tair cymuned hyn yn eu derbyn yn ddiweddarach yn y llwybr dementia - gyda defnyddwyr gwasanaeth yn aml yn adrodd nad yw darpariaeth statudol yn bodloni eu hanghenion. Yn hytrach, mae pobl o’r cymunedau hyn yn fwy tebygol o ddibynnu ar sefydliadau lleol, cymunedol y tu allan i’r brif ffrwd dementia i gael cymorth.

Un dull amgen o ddarparu gwasanaethau yw i’r GIG ac asiantaethau eraill weithio’n fwyfwy mewn partneriaeth â sefydliadau cymunedol sy’n cynrychioli’r cymunedau hyn. Er bod gan hyn lawer o fanteision posibl, mae llawer o heriau i’r gwaith hwn hefyd – er enghraifft yn aml nid yw gweithwyr cymunedol yn teimlo bod eu harbenigedd yn cael ei werthfawrogi’n ddigonol, na bod y cyfyngiadau ar eu gwaith yn cael eu gwerthfawrogi’n llawn. Bydd y cyflwyniad hwn yn amlinellu’r heriau hyn ac yn amlinellu rhai atebion posibl i’r rhain yn gryno. 

Bywgraffiad 

Gweithiodd Richard Cheston fel seicolegydd clinigol yn y GIG am 25 mlynedd cyn symud i Brifysgol Gorllewin Lloegr fel Athro Ymchwil Dementia yn 2012. Mae wedi gweithio mewn partneriaeth â sefydliadau cymunedol sy’n darparu gwasanaethau i gymunedau lleiafrifol dros y deng mlynedd diwethaf ym Mryste a thu hwnt. Ei brif ffocws ymchwil arall yw datblygu ymyriadau seicogymdeithasol i gefnogi pobl sy’n byw gyda dementia addasu i’w diagnosis.