Ym mis Awst eleni, cyflwynodd Stephanie Green a Kate Howson o Brifysgol Abertawe weithdy ar Ofal Rhwng Cenedlaethau mewn Cartrefi Gofal. Rhoddodd y sesiwn gyfle i ymarferwyr ddysgu mwy am ofal rhwng cenedlaethau a meddwl sut y gallent oresgyn yr heriau posibl o gefnogi gweithgaredd rhwng cenedlaethau mewn cartrefi gofal.
Dechreuodd Stephanie y gweithdy trwy ddarparu trosolwg o ofal rhwng cenedlaethau a’r buddion posibl. Nodwyd bod gofal rhwng cenedlaethau yn arbennig o bwysig yn y DU gan fod gennym un o’r cymdeithasau mwyaf ar wahân yn ôl oedran. Nod y dull yw darparu gweithgareddau pwrpasol, sydd o fudd i’r ddwy ochr a all alluogi cenedlaethau i gysylltu a dysgu oddi wrth ei gilydd.
Mae’r rhan fwyaf o’r dystiolaeth ar ofal rhwng cenedlaethau hyd yma yn anecdotaidd ac mae angen ymchwil bellach i archwilio’r hyn sy’n gwneud rhaglenni’n effeithiol ar gyfer oedolion hŷn, plant a phobl ifanc, staff ac anwyliaid. Mae hefyd yn bwysig deall beth sy’n gwneud rhaglen yn gynaliadwy.
Mewn grwpiau, bu mynychwyr yn trafod beth fyddai eu hystyriaethau allweddol wrth gynllunio a sefydlu gweithgaredd rhwng cenedlaethau mewn cartref gofal. Ymhlith yr ystyriaethau roedd:
- Anghenion hyfforddi a chymorth staff;
- Dewis gweithgareddau yn ofalus a chynnig dull wedi’i deilwra sy’n apelio at breswylwyr a phlant;
- Nodi amgylchedd addas;
- Diogelu;
- Teithio rhwng yr ysgol a’r cartref gofal; a
- Cyllid.
Yn ail hanner y gweithdy, cyflwynodd Kate nodau a dulliau ei phrosiect PhD, ynghyd â’i blaenlythrennau myfyrdodau a negeseuon ar gyfer ymarfer. Nod y prosiect yw archwilio effaith gofal rhwng cenedlaethau yn Ne Cymru. Mae Kate yn defnyddio dull dulliau cymysg i gymharu canlyniadau rhaglenni rhwng cenedlaethau sy’n cael eu darparu mewn cartrefi gofal am o leiaf chwe wythnos â rhaglenni nad ydynt yn pontio’r cenedlaethau. Y prif fesur canlyniadau ar gyfer oedolion hŷn yw’r effaith y mae’r rhaglenni yn ei chael ar ansawdd eu bywyd.
Trafododd y mynychwyr mewn grwpiau sut y byddent yn goresgyn yr heriau yr oeddent wedi’u nodi yn gynharach yn y gweithdy. Yna rhannwyd syniadau ac atebion ymarferol, er enghraifft:
- Cynnwys cyfranogwyr (oedolion hŷn a phlant) yn y cam cynllunio;
- Dewis gweithgareddau yn seiliedig ar gryfderau a diddordebau’r cyfranogwyr;
- Ymgysylltu ag ysgolion sydd o fewn pellter cerdded;
- Cynnwys gwirfoddolwyr cymunedol ac aelodau o’r teulu;
- Cyfarfod yn rheolaidd i fyfyrio ar sut mae’r rhaglen yn mynd; a
- Rhannu arfer da gyda chartrefi gofal eraill.
Yn rhan olaf y gweithdy, gwahoddwyd mynychwyr i rannu eu profiadau o weithredu rhaglenni rhwng cenedlaethau. Myfyriodd y mynychwyr ar yr hyn a aeth yn dda, y rhwystrau yr oeddent wedi’u hwynebu a’r gwersi y maent wedi’u dysgu. Er enghraifft, roedd un ymarferydd yn teimlo bod agosrwydd yr ysgol i’r cartref gofal yn arbennig o bwysig ar gyfer llwyddiant.
Daeth y sesiwn i ben trwy roi adnoddau i’r mynychwyr ar awgrymiadau ar gyfer darparu gofal rhwng cenedlaethau a rhywfaint o ddarllen defnyddiol.
Cyflwyniadau ac adnoddau