Daw crynodeb y bennod hon o’r llyfr Children and Young People ‘Looked After’? Education, Intervention and the Everyday Culture of Care in Wales.
Mae’r bennod hon yn defnyddio data sydd ar gael i’r cyhoedd ynglyn a phlant mewn gofal i ystyried y cynnydd sylweddol yn nifer y plant sy’n cael eu rhoi mewn gofal dros y degawd ddiwethaf. Daw’r canfyddiadau sy’n cael eu cyflwyno a’u trafod o astudiaeth ymchwil ag ariannwyd gan y Cyngor Ymchwil Economaidd a Chymdeithasol (ESRC), a geisiodd ddod o hyd i esboniadau am yr amrywiad yng nghyfraddau plant sy’n derbyn gofal rhwng awdurdodau lleol yng Nghymru.
Mae’r trosolwg a ddarperir gan y data yn tynnu sylw at effaith ffactorau fel marwolaeth Peter Connelly ar gyfraddau plant mewn gofal yng Nghymru a Lloegr. Fodd bynnag, mae hefyd yn dangos, yn wahanol i Loegr, fod cyfraddau plant sy’n derbyn gofal yn codi yng Nghymru cyn y digwyddiad hwnnw ac wedi codi’n fwy sylweddol ers hynny, gan awgrymu bod ffactorau eraill hefyd yn y gwaith.
Yn ogystal â’r gwahaniaeth yn y cyfraddau y mae plant yn cael eu cymryd i ofal yng Nghymru o’u cymharu â Lloegr, yr hyn a ddangosir yw’r gwahaniaethau amlwg rhwng awdurdodau lleol yng Nghymru. Mae’r darlun yma’n gymhleth, gyda rhai awdurdodau lleol â chyfraddau sy’n gyson uwch na’r cyfartaledd cenedlaethol ac i’r gwrthwyneb mae rhai a ddangosir dros amser i fod yn gyson is na. Mae yna rai hefyd sy’n ymddangos fel pe baent yn mynd yn groes i’r duedd gyffredinol am resymau nad ydyn nhw’n cael eu deall yn glir.
Un o’r ffactorau a archwiliwyd yn fyr yn y bennod sy’n helpu i egluro peth o’r amrywiad rhwng awdurdodau lleol yw lefelau cyffredinol yr amddifadedd ym mhob awdurdod. Dangosir bod gan faint o ‘gymdogaethau’ y mae awdurdod lleol yn eu cynnwys sydd yn y 10% sydd fwyaf difreintiedig yng Nghymru berthynas ystadegol â chyfradd plant yr awdurdod lleol hwnnw sy’n derbyn gofal. Er nad yw’r berthynas hon yn esbonio’r holl wahaniaeth a welir, mae’n tynnu sylw at effaith tlodi ar siawns plant o gael eu rhoi mewn gofal.
Pennod 2
Dyma’r trydydd mewn cyfres blog yn ymwneud â’r llyfr a ryddhawyd yn ddiweddar “Children and Young People‘ Looked After ’? Addysg, Ymyrraeth a Diwylliant Gofal Bob Dydd yng Nghymru”. Darllenwch y blogiau eraill yn y gyfres hon:
