Mae plant yn destun Cynllun Amddiffyn Plant pan fernir eu bod mewn perygl o niwed sylweddol. Yn ganolog i weithredu Cynllun Amddiffyn Plant mae’r Gynhadledd Amddiffyn Plant (CPC), cyfarfod rhwng 8-25 o bobl, gan gynnwys gweithwyr cymdeithasol, athrawon, ymwelwyr iechyd, swyddogion heddlu, rhieni a phobl ifanc (lle bernir eu bod yn ddigon aeddfed ).

Ar gyfer yr astudiaeth hon gwnaethom gynnal ymchwil mewn dau awdurdod lleol yn Lloegr. Gwnaethom gyfweld â 52 o rieni a 40 o blant a oedd yn destun cynllun amddiffyn plant. Disgrifiodd mwyafrif llethol y rhieni yn ein hastudiaeth brofiad y CPC mewn ffordd negyddol, gan ddefnyddio geiriau a datganiadau fel “dagreuol”, “heb wrando arnynt”, “dychryn”, “dan straen” a “blin”.

“Rwy’n teimlo bod beth bynnag a ddywedaf mewn cyfarfod yn cael ei ddiystyru”
(Mam 32 oed)

Nododd mwyafrif y rhieni deimladau o ddiffyg pŵer a dywedwyd eu bod yn gweld cynadleddau yn brofiad brawychus iawn.

Dywedodd pobl ifanc nad oedd ganddynt lawer o ddealltwriaeth o bwrpas CPC. Ar ben hynny, pan gawsant eu cynnwys nid oeddent yn teimlo bod eu barn yn cael ei chymryd o ddifrif trwy’r broses.

“Fe wnes i baratoi fy hun a meddwl y byddwn i’n cael dweud fy dweud.
Wedi hynny mi wnes i stormio allan yn crio a byth yn mynd yn ôl.
Gofynnodd y Cadeirydd gwestiwn i mi ac yna fy nghau i ffwrdd ”
(Merch 16 oed)

“Roeddwn i’n teimlo nad oedd ots am fy marn.
Ni allwn siarad yn y gynhadledd ”
(Merch 15 oed)

Mae arweiniad y llywodraeth yn nodi y dylai gweithwyr cymdeithasol weithio’n agos gyda theuluoedd i geisio cynyddu cyfranogiad ystyrlon rhieni ’a phlant yn ystod y broses amddiffyn plant, i annog cydweithio a chynnig cefnogaeth i deuluoedd. Ond mae’r teimladau negyddol sydd gan blant a rhieni am CPCs yn cael yr effaith groes o annog pobl i beidio â chymryd rhan yn eu cyfarfodydd ac effeithio’n negyddol ar y cyfleoedd i weithwyr cymdeithasol adeiladu perthnasoedd gwaith cadarnhaol gyda rhieni a phlant ar adeg dyngedfennol.

Canfu fy ymchwil mai ffactor penderfynol wrth riportio teimladau negyddol o amgylch y CPC yw nad yw gweithwyr cymdeithasol yn paratoi teuluoedd yn ddigonol ar gyfer y cyfarfod. Dywedodd mwyafrif y rhieni mai dim ond y diwrnod cyn y cyfarfod neu ar ddiwrnod y cyfarfod ei hun y gwelsant yr adroddiad gwaith cymdeithasol ar gyfer y CPC.

Roedd rhieni eisiau i’r gweithiwr cymdeithasol rannu adroddiadau ac asesiadau ymhell ymlaen llaw, a chymryd amser wrth drafod yr adroddiad a’r broses gyda nhw. Adroddodd rhieni fod hynny’n aml yn wybodaeth anghywir neu wedi dyddio yn yr adroddiadau gwaith cymdeithasol. Roedd eu derbyn ychydig cyn y gynhadledd yn golygu nad oedd amser i herio gwybodaeth anghywir yn iawn na’i diwygio. Pe bai rhieni’n ceisio herio adroddiadau gwaith cymdeithasol, byddai rhai yn nodi eu bod yn cael gwybod nad oeddent yn ‘ymgysylltu’ a oedd yn gwneud pethau’n waeth iddynt.

Nid oedd tri deg wyth o’r 40 o bobl ifanc a gafodd eu cyfweld wedi gweld adroddiad yn ymwneud â’r cyfarfod. Dim ond y rhai a oedd wedi mynychu CPC a gofiodd ar ôl gweld adroddiad neu asesiad.

Os ydym o ddifrif ynglŷn â chefnogi plant a theuluoedd bregus, a gwerthfawrogi ac ystyried yn briodol eu cyfranogiad ystyrlon wrth wneud penderfyniadau am eu bywydau, rhaid inni ddechrau trwy gymryd mwy o ofal gyda’r broses – sicrhau bod teuluoedd a phlant yn deall y rhesymau dros gyfarfodydd, wedi’u paratoi’n ddigonol ar eu cyfer, a sylweddoli bod eu cyfranogiad yn angenrheidiol ac yn cael ei werthfawrogi. Trwy gymryd mwy o ofal gyda’r broses, gall ansawdd y gofal ei hun wella.

Dr Clive Diaz, Prifysgol Caerdydd
E-bost Rwy’n Twitter

Cyfeiriadau

Diaz, C. (2020) Decision Making in Child and Family Social Work: Perspectives on Participation. Policy Press, Bristol.

Mae’r astudiaeth ansoddol hon yn edrych ar linellau amser gweledol a’u heffeithiolrwydd dros y ffôn gan amlygu’r angen i archwilio dulliau gweledol ychwanegol mewn cyd-destunau a lleoliadau eraill.

Astudiaeth Teulu STAR

Fel cydymaith ymchwil yn CTR a DECIPHer sydd â diddordeb mewn ymchwil yn ymwneud â menywod a gofal, ymunais ag ‘Astudiaeth Teulu STAR’ dan arweiniad Dr Rhiannon Phillips, astudiaeth oedd yn archwilio anghenion menywod â Chlefyd Gwynegol Hunanimíwn (ARD) drwy gydol eu taith at fod yn famau. 

Ymagwedd yn canolbwyntio ar y fenyw

Rydym ni’n disgwyl i straeon menywod fod yn bersonol, yn sensitif ac yn deimladwy, ac fe fabwysiadom ni ymagwedd ac ethos oedd yn canolbwyntio ar y fenyw ar gyfer yr astudiaeth. Gyda hyn mewn golwg, defnyddion ni gyfweliadau a hwyluswyd â llinell amser, dull ansoddol o gasglu data a ddefnyddir gyda grwpiau agored i niwed neu sydd ar y cyrion i helpu i ailddosbarthu rhywfaint o’r anghydbwysedd grym a all godi mewn cyfweliadau lled-strwythuredig safonol. Gall llinellau amser gweledol annog cyfranogwyr i greu darlun gweledol o’u taith gronolegol a rhannu eu profiadau bywyd yn eu ffordd eu hunain. Gall hyn gynnig elfen o berchnogaeth dros eu naratifau, nodwedd yr ystyrir ei bod yn hynod o bwysig yn Astudiaeth Teulu STAR. 

Ffyrdd newydd o ddefnyddio llinellau amser gweledol

Yn nodweddiadol cynhelir cyfweliadau a hwylusir â llinell amser wyneb yn wyneb, ond roedd y boblogaeth oedd o ddiddordeb yn Astudiaeth Teulu STAR yn grŵp a allai fod yn anodd eu cyrraedd, wedi’u gwasgaru’n ddaearyddol ar draws y DU, gan olygu bod rhai cyfweliadau’n digwydd dros y ffôn. Doedd dim llenyddiaeth yn bodoli ar ddichonoldeb defnyddio llinellau amser gweledol dros y ffôn felly gyda chymorth Dr Rhiannon Phillips, Dr Aimee Grant, a Dr Denitza Williams, ceisiais lenwi’r bwlch hwn. Arweiniodd hyn at y cwestiynau ymchwil canlynol:

1. Sut cafodd y llinellau amser gweledol eu defnyddio gan fenywod ac ymchwilwyr yn y cyfweliadau ffôn (e.e. pa ffurf weledol ddefnyddion nhw, pwy oedd yn cynhyrchu’r llinellau amser, a rannwyd y llinellau amser gyda’r ymchwilydd, ac os felly, pryd)?
2. Pa effaith gafodd eu defnydd ar gynhyrchu data yn nhermau’r dynameg cyfwelai-cyfwelwr a ffurfio a rhannu naratifau menywod?
3. Pa effaith gafodd llinellau amser gweledol ar ansawdd y data a gynhyrchwyd mewn cyfweliadau ffôn yn nhermau hyd naratif, manylion, ac ymdrin â phynciau sensitif ac emosiynol?

Ein canfyddiadau

Roedd canfyddiadau’n nodi bod cyfweliadau a hwyluswyd â llinell amser yn gweithio’n effeithiol yn Astudiaeth Teulu STAR, gan gynhyrchu naratifau manwl o brofiadau bywyd menywod ac annog perchnogaeth ac ymreolaeth dros gyfeiriad cyfweliadau. Ymddangosodd chwe thema yn sgil dadansoddi data methodolegol:

1. Y cyfranogwyr yn defnyddio ac yn addasu’r teclyn llinell amser
2. Cyfnewid llinell amser ar ddiwedd y cyfweliad (dychwelyd llinellau amser wedi’u cyflawni i’r cyfwelydd)
3. Fframio’r cyfweliad: pwysleisio mai’r menywod sy’n rheoli
4. Neidio’n syth i naratifau
5. Arwain (o ran cyfeiriad y cyfweliad)
6. Datgelu profiadau personol a sensitif. 

Dychwelyd llinell amser

Roedd cyfnewid llinell amser yn ganfyddiad diddorol ac annisgwyl lle’r oedd peidio â dychwelyd y llinell amser yn golygu nad oedd modd defnyddio data gweledol i awgrymu neu ymholi yn ystod y cyfweliad na’r dadansoddi. Fodd bynnag, yn ein hymagwedd sy’n canolbwyntio ar fenywod, blaenoriaethwyd ymreolaeth a rheolaeth cyfranogwyr yn hytrach na gorfodi dychwelyd y llinell amser, ac yn y pen draw newidiodd hyn elfen o’r broses cynhyrchu data. Bydd deall a chydbwyso’r goblygiadau hyn yn bwysig wrth ystyried y defnydd o linellau amser yng nghyd-destun astudiaeth wahanol.    

Goblygiadau canlyniadau’r astudiaeth

Mae goblygiadau’r dull methodolegol hwn wedi dod yn fwy amlwg yn ystod pandemig COVID-19, lle mae cyfyngiadau pellhau cymdeithasol wedi gorfodi dewisiadau cyfweld amgen o bell (h.y. ffôn, Zoom, WhatsApp, Skype). Mae ein canlyniadau’n pwysleisio bod llinellau amser gweledol yn effeithiol dros y ffôn gan amlygu bod angen archwilio dulliau gweledol eraill mewn cyd-destunau a lleoliadau eraill. Gallai llunio sail tystiolaeth ar sut y gallwn barhau i gynhyrchu naratifau manwl a gweithio o bell gael effaith sylweddol ar y ffordd rydym ni’n meddwl am gynhyrchu data ansoddol yn y dyfodol. 

Yn ystod 2018 a 2019, bu rhaglen polisi Plentyndod yr Academi Brydeinig yn archwilio rôl y wladwriaeth mewn plentyndod dros y 100 mlynedd ddiwethaf ar draws pedair cenedl y DU, ac o safbwynt meysydd polisi gwahanol. Bu’n dasg enfawr i ddod â’r holl dystiolaeth a dealltwriaeth gan yr yr amrywiaeth eang o randdeiliaid at ei gilydd, ac mae i hyn rôl hanfodol yn chwalu silos academaidd, polisi a phroffesiynol er mwyn ail-fframio trafodaethau ynghylch plentyndod ac edrych ar gysyniadau newydd am blant wrth lunio polisïau.

Wrth i ni ddechrau ar ein gweithgareddau yn ail gam y rhaglen, rydym ni’n gallu rhannu’r synthesis o dystiolaeth sydd gennym hyd yma ac sydd wedi gwneud cymaint i lywio cyfeiriad cyfredol ein gwaith. Mae ein hadroddiad synthesis Cam I yn edrych ar safbwyntiau cylchol a sylfaenol yn deillio o’n hadroddiadau ymchwil, astudiaethau achos, ac yn bwysicaf oll, ein gweithdai a’n rhyngweithio gydag ymchwilwyr, llunwyr polisïau, ymarferwyr a rhanddeiliaid allweddol eraill ym maes polisi plentyndod.

Y tri safbwynt allweddol a nodwyd yn yr adroddiad synthesis yw:

1) Archwilio’r rhagdybiaethau sy’n sail i brofiad plentyndod a datblygiad polisi plentyndod, ond nad ydynt yn amlwg neu’n weledol yn y broses o lunio polisïau; 

2) Archwilio effaith penderfyniadau polisi ar ganlyniadau plant, yn benodol ar draws pedair cenedl y DU, gan nodi nad polisïau am blant yn unig sy’n effeithio ar blant; 

3) Archwilio’r ffordd y caiff gwerth ei roi ar brofiad plant wrth lunio polisïau, a ffyrdd y gellir mynegi hyn yn y broses polisi.   

Mae’r cyntaf o’r rhain – Rhagdybiaethau Sylfaenol – yn cynnwys ystyried y graddau y caiff gwerth ei roi ar blentyndod yn ei hawl ei hun, o’i gyferbynnu ag ystyried plentyndod dim ond fel paratoad ar gyfer bod yn oedolyn. Ongl arall a gaiff ei ystyried yw rôl hawliau plant – yn benodol, sut y gallai ffocws mwy penodol ar hawliau plant arwain at newidiadau yn y ffordd y caiff polisïau eu llunio, o ran canlyniadau i blant ac ym mhrofiad plentyndod yn fwy cyffredinol. Yn ogystal, caiff rhagdybiaethau eu gwneud yn aml mewn polisïau ynghylch pryd y mae plentyndod yn dod i ben, ond ceir gwahaniaethau amrywiol sydd weithiau’n gwrthdaro ar draws gwahanol rannau o’r wladwriaeth (fel cyfiawnder troseddol, cyflogaeth, gofal cymdeithasol) a rhwng gwahanol genhedloedd y DU.

Mae’r ail safbwynt – Deall effaith polisïau ar ganlyniadau plant – yn archwilio natur dameidiog polisïau plentyndod a’r anhawster i gysylltu gwahanol ganlyniadau i blant â phenderfyniadau penodol am bolisïau. Nid dim ond y polisïau sy’n canolbwyntio’n uniongyrchol ar blant sy’n effeithio ar brofiad plentyndod, ond polisïau ar draws cynfas ehangach o lawer hefyd. Er enghraifft, bydd effeithiau polisïau’n ymwneud â threth, budd-daliadau a chymhellion yn arwain at oblygiadau i lawer o blant. Agwedd arall a ystyrir yw effaith amrywiaeth o ran polisi ar draws pedair cenedl y DU ar bolisïau’n ymwneud â phlant.

Mae’r maes olaf – Deall profiadau plant, a chlywed eu lleisiau – yn canolbwyntio ar sut y caiff lleisiau plant, a’u barn eu hunain ar agweddau ar blentyndod, eu ‘clywed’ gan lunwyr polisïau, a sut mae hyn yn bwydo i’r polisïau. Gall fod anawsterau wrth sicrhau bod safbwyntiau plant yn cael eu cynrychioli’n gywir; er enghraifft, gall fod gwahaniaethau rhwng canfyddiad plant o les o’i gymharu â chanfyddiad oedolion o les.  

Gan dynnu ar y synthesis uchod, nodwyd tri maes dadansoddol fel themâu canolog i Gam II y rhaglen. Y themâu hyn yw:

• ‘Bod yn blentyn yn erbyn dod yn oedolyn’: byddwn yn ymchwilio sut mae plant yn cael eu gosod mewn polisïau ac yn archwilio a oes modd gwneud gwelliannau drwy newid y cydbwysedd rhwng y ddau safbwynt ‘bod’ a ‘dod yn’.  
• Cynnwys llais y plentyn mewn polisïau : bydd ein ffocws ar y ffordd fwyaf effeithiol i lunwyr polisïau glywed lleisiau plant a gweithredu arnynt. Bydd gweithgareddau’n trafod ac yn ceisio ymdrin â’r rhwystrau at gynnwys safbwynt y plentyn yn y trafodaethau ar bolisi.  
• Ymagweddau at gydlyniad polisi’n seiliedig ar hawliau: bwriadwn ddatblygu dealltwriaeth ddwysach o sut y gallai polisi plentyndod edrych pe bai ymagwedd yn seiliedig ar hawliau’n  fwy canolog wrth ffurfio, cyflwyno a chyflawni polisïau ar draws holl wledydd y DU.  

Rydym ni nawr wrthi’n cynllunio gweithgareddau o fewn y tair thema i’w cynnal drwy gydol hydref 2020 ac i mewn i 2021.

Cadw cysylltiad

Gallwch ddarllen yr adroddiad synthesis llawn, sydd ar gael ar wefan yr Academi Brydeinig, tanysgrifio i gylchlythyr misol y rhaglen polisi Plentyndod, a chysylltu â thîm y rhaglen yn childhood@thebritishacademy.ac.uk.

Trwy gydol y pandemig, mae cartrefi maethu ledled y DU wedi addasu’n gyflym i gefnogi plant. Cymerodd llawer o ofalwyr maeth gyfrifoldebau a rolau ychwanegol dros nos: cefnogi plant â dysgu gartref, goruchwylio cyswllt rhithwir â theuluoedd biolegol yn eu cartref eu hunain, hwyluso ymweliadau rhithwir gweithwyr cymdeithasol, i gyd wrth gynnal eu dyletswyddau a’u cyfrifoldebau maethu arferol.

Mae’r Cyfnod Clo wedi cael effaith sylweddol ar gartrefi maethu. Er bod rhai gofalwyr maeth wedi nodi cynnydd mewn ymddygiad heriol a phryderon ynghylch lles plant, mae teuluoedd maethu eraill wedi gweld buddion bod plant mewn un lle am gyfnod parhaus o amser ac yn teimlo’n fwy sefydlog a thawelach.

Er mwyn deall mwy am brofiadau plant maeth o addysg yn ystod y pandemig, lansiwyd arolwg ymateb cyflym ar gyfer gofalwyr maeth a gwasanaethau maeth. Derbyniwyd 487 o ymatebion gan ofalwyr maethu yn cynrychioli 870 o blant a phobl ifanc wedi’u maethu o bob rhan o’r DU. Cawsom 48 o ymatebion gan aelodau staff y gwasanaeth maethu. Yn ogystal, gwnaethom gasglu meddyliau a theimladau grŵp bach o blant a phobl ifanc am eu profiadau o addysg ac am ddychwelyd i’r ysgol.

Mae’r dystiolaeth yn dangos nad yw’r mwyafrif helaeth o blant mewn gofal maeth wedi bod mewn lleoliadau addysgol ac wedi derbyn profiadau gwahanol iawn o addysg trwy’r pandemig. Er bod rhai wedi ffynnu o gael mwy o gefnogaeth un i un a chael gwared ar rai pwysau allanol, mae eraill wedi profi mwy o bryder ac heriau iechyd meddwl. Mae’r profiad o addysgu yn ystod y cyfnod clo hefyd wedi tynnu sylw at yr angen am gynlluniau addysg mwy unigol ar gyfer plant â phrofiad gofal.

Mae canlyniadau’r arolwg yn rhoi dealltwriaeth o brofiad addysgol plant maeth yn ystod y cyfnod clo a’u hanghenion wrth iddynt bontio’n ôl i’r ysgol. Rhagor o wybodaeth am yr arolwg a’i brif ganfyddiadau.

Charlotte Wooders
Charlotte.Wooders@fostering.net
The Fostering Network in Wales
@tfn_Wales

Dyma adeg hollol newydd a heriol i bawb, a gobeithiwn eich bod yn cadw’n ddiogel ac yn iach. Gall creadigrwydd a theimlad o gymuned ein cefnogi ni drwy’r amser caled hwn, ac felly mae’r Amgueddfa wedi lansio Arddangosfa Gobaith gyda’r nod o fod yn ffurf o obaith gweladwy i bawb.

Mae pobl dros Gymru gyfan, gan gynnwys staff a gwirfoddolwyr Amgueddfa Cymru, wedi bod yn creu sgwariau a fydd yn cael eu pwytho at ei gilydd gan ein gwirfoddolwyr arbennig yn Amgueddfa Wlân Cymru i ffurfio blanced enfys enfawr. Rydym hefyd yn casglu lluniau o ddarnau celf enfys sydd wedi bod yn addurno ffenestri ym mhob cwr o’r wlad. Bydd y rhain yn cael eu defnyddio i greu un darn o gelf a fydd yn cael ei arddangos ar y cyd â’r flanced enfys.

Defnyddir enfysau fel symbol o heddwch a gobaith, ac fel rydym yn gwybod, maent yn aml yn ymddangos pan fydd yr haul yn gwenu yn dilyn glaw trwm. Maent yn ein hatgoffa bod goleuni ym mhen draw’r twnnel yn dilyn cyfnodau anodd.

Yn dilyn yr Arddangosfa, bydd blancedi llai’n cael eu gwneud o’r flanced enfawr, a’u rhoi i elusennau, a chaiff llun o’r gwaith celf ei roi i Gasgliad y Werin Cymru.

​​​

Gall pawb gymryd rhan yn yr arddangosfa hon. Rydym yn gwahodd pobl i greu sgwâr 8” neu 20cm sut bynnag maen nhw eisiau, boed hynny drwy wau, gwehyddu, ffeltio neu grosio, mewn unrhyw batrwm ac unrhyw liw o’r enfys. Yn ogystal â hyn, gofynnwn i bobl anfon lluniau atom o’u henfysau gwych. Darllenwch yr erthygl yma am ragor o wybodaeth am sut i gymryd rhan.

Sylwer: fyddwn ni ddim ond yn gallu derbyn eitemau ar ôl i’r Amgueddfa agor a’r dyddiad gael ei gadarnhau.

Mae gan Amgueddfa Wlân Cymru nifer o wirfoddolwyr crefft a gwirfoddolwyr garddio sy’n cynnal Gardd Lliwurau’r Amgueddfa. Maent wedi bod yn brysur iawn yn cyfrannu at yr Arddangosfa. Mae Susan Martin, gwirfoddolwraig garddio, wedi creu a nyddu edafedd wedi’i liwio’n naturiol. Mae’r lliwiau enfys wedi’u gwneud o laslys, lliwlys a madr, wedi’u cyfuno â gwyn i roi effaith brethyn ysgafnach, ac mae’r planhigion i gyd i’w gweld yng Ngardd Lliwurau Amgueddfa Wlân Cymru.

Diolch i bawb sy’n cymryd rhan. Am yr wybodaeth ddiweddaraf a lluniau o Arddangosfa Gobaith Amgueddfa Wlân Cymru, edrychwch ar ein tudalen Facebook neu ar Twitter @amgueddfawlan.

Roedd y swydd hon yn wreiddiol ar flog Amgueddfa Cymru.

Rydym wedi lansio apêl gyhoeddus a phroject arsylwi torfol digidol er mwyn casglu profiadau pobl sy’n byw yng Nghymru yn ystod cyfnod eithriadol Covid-19.

Gyda chymorth pobl Cymru, byddwn yn creu cofnod a chasgliad cenedlaethol o atgofion o’r pandemig yng Nghymru. Bydd yr apêl yn cychwyn ar wefan Amgueddfa Cymru a’i chyfrifon cyfryngau digidol.
Mae gan Amgueddfa Cymru hanes o gofnodi atgofion cenedlaethol Cymru, gan gydnabod fod bywyd pawb yn bwysig. Yn rhan o’r fenter gasglu newydd yma, rydym yn lansio holiadur digidol torfol gan wahodd unigolion, cymunedau a sefydliadau ar draws Cymru i gofnodi eu profiadau o fyw dan y cyfyngiadau cyfredol.

Gellid olrhain y dull ymchwil hwn yn ôl i 1937. Yn ystod y cyfnod hwnnw o newid cymdeithasol digynsail (Dirwasgiad y 1930au), lansiodd yr Amgueddfa apêl gyhoeddus ac anfon dros 500 o holiaduron i wirfoddolwyr, cymunedau, sefydliadau ac ysgolion ar draws Cymru. Y dasg oedd cofnodi eu bywydau bob dydd, gan ddefnyddio’u gwybodaeth leol i lywio gwaith casglu’r Amgueddfa yn y dyfodol. Mae archif Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru yn cynnwys bron i 800 ymateb i’r holiadur hwn, o ddiwedd y 1930au hyd y 1980au, gyda llawer o’r gwirfoddolwyr gwreiddiol yn cadw cofnod o’u bywydau dros ddegawdau.

Yn ei lyfr Amgueddfeydd Gwerin / Folk Museums, a gyhoeddwyd ym 1948, disgrifiodd Iorwerth Peate yr angen i amgueddfeydd gasglu diwylliant a hanes cyfoes.

“Roedd yn grediniol nad oedd hi’n ddigon i arddangos a chadw’r hyn a fu; roedd hi’n hanfodol eu bod yn olrhain a chofnodi’r hyn a oedd yn digwydd yn y presennol a’r dyfodol”

Yn rhan o’r fenter hon, bydd Amgueddfa Cymru yn adeiladu rhwydwaith o gasglwyr cymunedol; yn casglu hanes llafar; yn creu oriel ar-lein o ddelweddau ac ymatebion i’r holiaduron mewn partneriaeth â Chasgliad y Werin Cymru; ac yn casglu gwrthrychau sy’n berthnasol i’r pandemig yng Nghymru wedi i’r cyfyngiadau ar symud gael eu codi. Bydd yr holiadur yn llywio datblygiad casgliad COVID-19 Cymru. Gofynnir i’r rheini sy’n cymryd rhan bennu gwrthrychau o’u cartrefi a’u cymunedau sy’n cynrychioli eu profiad nhw o fywyd o dan y cyfyngiadau ar symud. Wrth i’r cyfyngiadau godi, bydd yr Amgueddfa yn cysylltu â’r gwirfoddolwyr er mwyn casglu a dogfennu eu gwrthrychau.

Fersiwn Saesneg o’r holiadur
Fersiwn Cymraeg o’r holiadur

Mae’r rhan fwyaf o bobl yn tueddu i feddwl am ofalwyr fel oedolion sy’n gofalu am eu rhieni, eu priod neu eu plant. Fodd bynnag, mae miloedd o bobl ifanc yn ysgwyddo cyfrifoldeb gofal di-dâl bob dydd. Canfu Cyfrifiad diwethaf Cymru a Lloegr fod 1 o bob 20 o bobl ifanc 16-24 oed yn darparu gofal di-dâl i rywun.

Dros yr wyth mlynedd diwethaf o weithio gydag oedolion ifanc sy’n ofalwyr, rwyf wedi cwrdd â rhai pobl ifanc wirioneddol ysbrydoledig sydd wedi rhoi anghenion eu teulu yn gyson ac wedi gofalu am berson o flaen eu pennau eu hunain, wrth gyflawni rhai llwyddiannau anhygoel ym myd addysg, gwaith a’u ehangach. bywydau. Fodd bynnag, yn rhy aml mae gofalwyr sy’n oedolion ifanc yn byw mewn sefyllfaoedd sy’n cael effaith ddifrifol ar eu hiechyd corfforol, emosiynol a meddyliol, ac sydd mewn perygl gwirioneddol o ddod yn ddigartref o ganlyniad i drefniadau gofalu anghynaliadwy a dadansoddiadau mewn perthnasoedd teuluol. Er bod anghenion gofalwyr sy’n oedolion ifanc wedi cael eu cydnabod fwyfwy mewn polisi yn ystod y blynyddoedd diwethaf, mae’r cysylltiad rhwng materion gofalu a thai i bobl ifanc yn dal i gael ei anwybyddu.

Yn y cyd-destun hwn, mae Symud Ymlaen yn brosiect unigryw. Wedi’i gyflawni gan Quaker Social Action a’i gefnogi gan Commonweal Housing, nod Move On Up yw darparu tai a rennir i ofalwyr sy’n oedolion ifanc, ochr yn ochr â chefnogaeth empathi ac arbenigol, i’w cynorthwyo i gyflawni ystod o ganlyniadau cadarnhaol.

Gweithiais gyda’r Sefydliad Dysgu a Gwaith i gynnal gwerthusiad annibynnol o’r prosiect Symud Ymlaen. Gwelsom fod y cyfle i fyw i ffwrdd o gartref y teulu a chael gafael ar gefnogaeth gyfannol wedi’i theilwra yn galluogi cyfranogwyr i wneud gwelliannau sylweddol yn eu perthnasoedd teuluol, iechyd meddwl a bywyd cymdeithasol, tra hefyd yn cyrchu addysg a chyflogaeth. Mae’r adroddiad terfynol yn cynnwys argymhellion i wella sefyllfaoedd tai gofalwyr oedolion ifanc yn genedlaethol, ac argymhellion penodol sefydliadau sy’n dymuno efelychu Symud Ymlaen yn eu hardal leol.

Mae’r prosiect hwn yn cyflwyno cyfle go iawn i randdeiliaid weithio gyda’i gilydd i wella cyfleoedd bywyd oedolion ifanc gofalwyr, sydd mor aml yn rhoi anghenion eraill ’uwchlaw eu hanghenion eu hunain. Trwy weithio mewn partneriaeth i ddarparu lle byw diogel â chymorth i ffwrdd o gartref y teulu, gallwn roi’r cyfle sydd ei angen ar y bobl ifanc hyn i fyw eu bywydau eu hunain, gan barhau i ddarparu gofal o ansawdd uchel i’w hanwyliaid.

Gellir gweld adroddiad gwerthuso Move On Up a chrynodeb gweithredol ar wefan Commonweal Housing.