Gwerth Ymrwymiad Diwylliannol a Chreadigol

Deall y profiadau a barnau pobl ifanc gyda phrofiad o ofal a gofalwyr maeth yng Nghymru.

Yn ystod 2018, rhedodd Canolfan Mileniwm Cymru rhaglen wedi seilio ar gelfyddydau a gafodd ei ariannu a chefnogi gan y Consortiwm Hyder mewn Gofal wedi arwain gan Y Rhwydwaith Maethu yng Nghymru. Dosbarthwyd y rhaglen rhwng Mai a Gorffennaf ac roedd wyth person ifanc gyda phrofiad o ofal a’u teuluoedd maethu yn gysylltiedig. Comisiynodd Prifysgol Caerdydd gan y Ganolfan Mileniwm Cymru i arwain ymchwil gyda phobl ifanc gyda phrofiad o ofal a’u gofalwyr maeth, a hwyluswyr yn ymwneud â’r dosbarthiad o’r prosiect celfyddydau. Roedd y cysylltiad o’r tîm ym Mhrifysgol Caerdydd yn ymwneud â phrosiectau cynt gyda CASCADE: Canolfan Ymchwil a Datblygiad Gofal Cymdeithasol Plant.

Amcanodd yr ymchwil i asesu’r sail adnabyddiaeth yn ymwneud ag ymrwymiad plant a phobl ​ifanc gyda phrofiad o ofal gyda’r celfyddydau, ac i archwilio’r barnau o hwyluswyr, pobl ifanc a’u gofalwyr wedi cysylltu i’r rhaglen sail-celfyddydau yn y Ganolfan Mileniwm Cymru.

Amcan 1: Coladu ac adrodd data a llenyddiaeth benodol.

Amcan 2: Arwain astudiaeth drylwyr ac ansoddol gyda hwyluswyr rhaglen, pobl ifanc gyda phrofiad o ofal, a’u teuluoedd maeth i ddarparu mewnwelediad i’w brofiad o gysylltu gyda’r rhaglen sail-celfyddydau, a barnau nhw ar beth gall cael ei wneud i wella’r model a hybu ymrwymiad gyda’r celfyddydau yn eangach.

Roedd y prosiect yn cynnwys ystod o weithgareddau megis canu, drama, gemau, dyluniad cymeriad a chreu pypedau. Roedd yna sesiwn gyda’r pypedwyr o’r cynhyrchiad theatr War Horse ac roedd pawb yn medru gwylio War Horse yn yr wythnos olaf. Cymerodd y gofalwyr maeth rhan yn rhai o’r gweithgareddau ac roedd eraill ond am bobl ifanc. Hefyd cwblheuodd pobl ifanc tystysgrif Gwobr Celfyddydau yn y datblygiad o’u sgiliau celfyddydau ac arweiniad. Er roedd y prosiect wedi amcanu tuag at bobl ifanc, gwnaeth gofalwyr maeth mwynhau cymryd rhan yn y gemau a gweithgareddau creadigol. Hefyd adroddon nhw fudd go iawn o gwrdd â gofalwyr maeth eraill a chreu rhwydweithiau cefnogol newydd. Adroddodd y bobl ifanc ystod eang o fuddion, yn cynnwys gwell hyder, dysgu sgiliau creadigol newydd, gwaith tîm, amynedd, a chreu ffrindiau.

“Dysgais i fy mod yn greadigol. Dysgais sut i wneud i byped symud a sut mae ceffylau yn symud a cherdded.” Charley
“Dysgais sut i oroesi heriau a chael hwyl. Dysgais sut i fod yn hyderus o gwmpas eraill.” Amy
“Gweithiom ni ynghyd fel tîm. Roedd gweithio mewn tîm yn ARBENNIG!” Ebony
“Rydw i’n falch o fy hun am ddim mynd i wrthdaro a llwyddais i greu ffrindiau ac mae fy hyder yn well.” Bella

Aeth y buddion yn bellach na’r prosiect a defnyddiodd y bobl ifanc beth roedden nhw wedi dysgu yng nghyd-destunau eraill megis dosbarthau drama a chelf yn yr ysgol. Aeth dau berson ifanc ymlaen i ymuno â grŵp drama a pherfformiwyd mewn sioe ddiweddar. Siaradodd gofalwyr maeth am sut roedd y bobl ifanc maen nhw’n gofalu amdano wedi cynyddu mewn hyder ar hyd y prosiect, fel gwnaeth yr hwyluswyr a welodd trawsnewidiad go iawn yn y bobl ifanc. Mynychodd y tîm ymchwil y sesiynau yn ogystal â chyfweld pawb ac roedd wedi ymrwymo, a gwelsant nhw’r effaith arwyddocaol roedd y prosiect wedi cael ar bawb.

Cododd adroddiad y prosiect cyfres o 18 awgrym yn cynnwys; Dylai astudiaethau dyfodol ar y pwnc yma blaendiro adborth wedi canolbwyntio ar gyfranogwyr o bobl ifanc gyda phrofiad o ofal, gan mae nifer yn dibynnu ar adborth wedi adrodd gan oedolion. Tynnodd yr adroddiad yma o safbwyntiau gofalwyr maeth, hwyluswyr a phobl ifanc gyda phrofiad o ofal a dylai’r model yma gael ei fabwysiadu mewn gwaith dyfodol er mwyn ennill dealltwriaeth a gwerthusiad mwy amrywiol o raglenni wedi seilio ar gelfyddydau.

Adroddodd yr astudiaeth nifer o fuddion o fynychu’r rhaglen, yn cynnwys gwell hyder, datblygiad cymdeithasol ac emosiynol, a sgiliau wedi seilio ar gelfyddydau, a chafodd ei brofi yn gyfrifon y bobl ifanc, gofalwyr maeth a hwyluswyr. Dylai ymchwil dyfodol mabwysiadu dynesiad hydredol i archwilio os mae’r buddion canfyddedig yma’n dros dro neu os oes ganddyn nhw effeithiau hir tymor.

Dylai rhaglenni dyfodol darparu mynychiad i weithgareddau heb dâl ar gyfer bobl ifanc gyda phrofiad o ofal ac archwilio llwybrau trawsnewidiol mewn i weithgareddau bellach i wella’r cynaladwyedd o ymyriadau celfyddydau.

Dylai rhaglenni dyfodol ystyried y moddau mae prosiectau wedi seilio ar gelfyddydau’n gallu cyrchu, ymrwymo a chynnwys pobl ifanc mewn gofal sydd heb gymorth gofalwr maeth ‘ymgysylltiedig’.

Mae Brifysgol Caerdydd yn parhau i weithio gyda’r Rhwydwaith Maethu a Ganolfan Mileniwm Cymru i ystyried cyfleuoedd bellach ar gyfer ymrwymo pobl ifanc gyda phrofiad o ofal gyda’r celfyddydau a diwylliant.

Cyfeiriadau

Mannay, D., Smith, P., Jennings, S., Turney, C. and Davies, P. 2018. The value of cultural and creative engagement: Understanding the experiences and opinions of care-experienced young people and foster carers in Wales. Project Report. Cardiff: Wales Millennium Centre.

Mannay, D., Smith, P., Jennings, S., Turney, C. and Davies, P. Executive Summary: The value of cultural and creative engagement: Understanding the experiences and opinions of care-experienced young people and foster carers in Wales. Technical Report.